EFEKTY PROJEKTU

EFEKTY SPOŁECZNE:

 

1. Zwiększony odsetek gmin województwa opolskiego wdrażających POP, w tym prowadzących program dopłat do wymiany bardziej ekologicznych źródeł ciepła – 60% (na dzień 31.12.2019: 50%).
2. Podniesienie świadomości, czyli odsetek mieszkańców województwa opolskiego deklarujących zamiar zmiany źródła ciepła na bardziej ekologiczne lub tych, którzy już zmienili źródło ciepła o 30%.

 

EFEKTY ŚRODOWISKOWE:

 

1. Wzrost liczby wymienionych indywidualnych źródeł ciepła na bardziej ekologiczne.
2. Uniknięta (zmniejszona) roczna emisja pyłu PM10 w 2022 r. z sektora komunalnego i mieszkaniowego w wyniku działań naprawczych przeprowadzonych w POP.
3. Ograniczenie rocznych emisji CO₂ w 2022 r. z sektora komunalnego i mieszkaniowego w wyniku działań naprawczych przeprowadzonych w POP.

Obserwacje i wnioski dotyczące dynamiki działań naprawczych i wyników projektu zostaną skorelowane z postanowieniami uchwały antysmogowej wprowadzającej wymagania dotyczące eliminacji nieekologicznych źródeł ogrzewania.

Ponadto projekt przyczyni się do osiągnięcia założeń głównych polityk UE:

 

• w aspekcie środowiskowym: zwiększenie efektywności energetycznej budynków i zmniejszenie zużycia energii pierwotnej, zwiększenie udziału energii odnawialnej (panele fotowoltaiczne, pompy ciepła), zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów z pieców;
• w aspekcie społecznym: wychodzenie z ubóstwa, wzrost wydajności administracji publicznej w związku z realizacją wszystkich wdrożonych planów i programów, wzrost jakości usług; zmniejszenie obciążeń administracyjnych, łatwiejszy dostęp do informacji o ochronie środowiska,
• w aspekcie ekonomicznym i społeczeństwie cyfrowym: wzrost zatrudnienia we współczesnych sektorach gospodarki (usługi IT, doradztwo energetyczne i środowiskowe), większy dostęp do e-usług;
• w aspekcie badań i innowacji: promowanie współpracy między nauką, biznesem i administracją.

 

Efekty zastosowania systemu informatycznego:

 

1. Uzyskanie zmniejszonego obciążenia administracyjnego (e-usługa dla mieszkańców realizujących proces wymiany kotłów grzewczych).
2. Poprawa dostępności informacji o jakości powietrza (e-usługa na temat aktualnego stanu jakości powietrza, aktualizowana w czasie rzeczywistym).
3. Wymiana informacji między organami (baza danych nt. istotnych źródeł emisji zlokalizowanych na terenie województwa opolskiego, dla których wydano pozwolenia zintegrowane).
4. Automatyzacja procesu raportowania.

 

Model zarządzania Programem ochrony powietrza

 

Jednym z ważniejszych działań jest utworzenie systemu zarządzania jakością powietrza w województwie opolskim poprzez m.in. zapewnienie i utrzymanie wysokiego poziomu współpracy lokalnych decydentów w działaniach mających na celu zapewnienia standardów jakości powietrza.

Program ochrony powietrza dla województwa opolskiego został przyjęty uchwałą Nr XX/193/2020 Sejmiku Województwa Opolskiego z dnia 28 lipca 2020 r. w sprawie przyjęcia „Programu ochrony powietrza dla województwa opolskiego” (Dz. Urz. Woj. Opolskiego poz. 2186, opublikowany 5 sierpnia 2020 r.) i wszedł w życie 20 sierpnia 2020 r.

Uchwała antysmogowa została przyjęta uchwałą Nr XXXXII/367/2017 Sejmiku Województwa Opolskiego z dnia 26 września 2017 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa opolskiego ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw i obowiązuje od 1 listopada 2017 r.

W latach 2014-2020 zlikwidowano na terenie województwa opolskiego łącznie ok 13,5 tys. szt. indywidualnych instalacji spalania paliw oraz regularnie przeprowadzano kontrole spalania odpadów oraz przestrzegania wymagań uchwały antysmogowej.

 

Powołanie i prace Komitetu Sterującego Projektem LIFE

 

W dniu 29 grudnia 2020 r. Zarząd Województwa Opolskiego powołał Komitet Sterujący Projektem LIFE (dalej KS LIFE).

W dniu 11 stycznia 2021 r. odbyło się pierwsze posiedzenie KS LIFE – w posiedzeniu udział wzięli przedstawiciele UMWO, 42 Gmin/Miast uczestniczących w projekcie, przedstawiciele Politechniki Opolskiej, przedstawiciele partnera projektu – Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego, reprezentacji czeskich krajów (Kraj Morawsko-Śląski i Kraj Ołomuniecki), a także przedstawiciele innych jednostek i organizacji: WFOŚiGW w Opolu, Opolskiego Alarmu Smogowego, przedstawiciele przedsiębiorców – Opolskiego Business Centre Club (BCC).

W dniu 21 kwietnia 2021 r. odbyło się drugie posiedzenie KS LIFE. W programie, znalazły się takie tematy jak :

• Obowiązki sprawozdawcze w ramach POP
• Stan realizacji Projektu LIFE _AQP_Opolskie_2019.PL
• Zmiany w Programie Czyste Powietrze i Programie Stop Smog

28 lipca 2021 r. – III Posiedzenie Komitetu Sterującego, w programie znalazły się takie tematy jak:

• Plan studiów podyplomowych dla Gminnych Koordynatorów POP na Wydział Mechaniczny Politechniki Opolskiej
• Stan realizacji projektu LIFE_AQP_OPOLSKIE_2019.PL oraz najbliższe zadania do realizacji
• Badanie świadomości społecznej Etap I – przedstawienie wyników
• Dobre praktyki – modułowe domy pasywne

27 października 2021 r. – IV Posiedzenie Komitetu Sterującego, w programie znalazły się takie tematy jak:

• Koncepcję Systemu Zarządzania Regionalnym Programem Środowiskowym POP na wszystkich poziomach zarządzania
• Stan realizacji projektu i przedstawiła harmonogram planowanych do realizacji działań
• proces kształcenia Gminnych Koordynatorów POP w ramach studiów podyplomowych na Politechnice Opolskiej,
• monitoring wydajności wskaźników zawartych w Kluczowych Wskaźnikach Projektu (KPI)

27.01.2022 r. – V Posiedzenie Komitetu Sterującego, program komitetu obejmował:

• Stan realizacji projektu LIFE_AQP_Opolskie_2019 oraz najbliższe planowane
  do realizacji Zadania
• Doświadczenia realizowane przez Kraj Morawsko-Śląski w zakresie ochrony
  powietrza
• Prezentacja Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego dot. Centralnej Ewidencji
  Emisyjności Budynków

28.04.2022 r. – VI Posiedzenie Komitetu Sterującego, program komitetu obejmował:

• Stan realizacji projektu LIFE_AQP_Opolskie_2019 oraz najbliższe planowane
  do realizacji Zadania
• Informacja i edukacja w zakresie jakości powietrza – z doświadczenia projektu LIFEMAPPINGAIR/PL

22.06.2022 r. – VII Posiedzenie Komitetu Sterującego, program komitetu obejmował:

• Stan realizacji projektu LIFE_AQP_Opolskie_2019 oraz najbliższe planowane
  do realizacji Zadania
• Stopień realizacji działań Gminnych Koordynatorów POP

Zwiększenie efektywności, skuteczności i jakości obsługi mieszkańców

 

W ramach projektu LIFE AQP zatrudnionych zostanie 42 Gminnych Koordynatorów POP – od sierpnia 2021 r. do lipca 2022 r., których zadaniem będzie:

• wsparcie mieszkańców poprzez udzielenie pomocy w przygotowaniu np. wniosków o dofinansowanie, wyboru źródeł ogrzewania czy też doradzenie sposobu termomodernizacji budynku,
• organizacja min. 10 spotkań z mieszkańcami na terenie gminy,
• przygotowanie kampanii edukacyjnej np. przygotowanie artykułów w prasie, spotów radiowych lub telewizyjnych, dystrybucja materiałów informacyjnych, ulotek, broszur,
• przeprowadzenie badań budynków kamerą termowizyjną.

 

Zaprojektowanie programu kształcenia kompetencji Koordynatora POP

 

Usystematyzowanie i ustandaryzowanie kompetencji osób zajmujących się tematyką ochrony powietrza w gminach i powiatach:

• Program kształcenia kompetencji koordynatora POP;
• Miesięczny kurs przygotowawczy – wrzesień 2021 r.;
• Dwusemestralne studia podyplomowe – od października 2021 r. do czerwca 2022 r.

Zrealizowanie procesu kształcenia wszystkich Koordynatorów POP gminnych i powiatowych. Łącznie programem kształcenia w formie studiów podyplomowych objętych będzie 90 osób.
Spodziewany wynik: 40 certyfikowanych audytorów standardu środowiskowego budynku mieszkalnego.

 

Przygotowanie platformy współpracy

 

Przygotowanie programu 12 seminariów dla Koordynatorów POP i innych partnerów. Dzięki takim działaniom Koordynatorzy POP, oprócz zrealizowania studiów podyplomowych, będą mieli możliwość aktywnego uczestniczenia w części seminaryjno-warsztatowej, przez co każdy z nich będzie mógł jeszcze lepiej przygotować się do pełnienia swoich obowiązków. W tej formule będzie również zachodzić wymiana dobrych praktyk i ujednolicenie standardu realizowanych zadań i procesów.

 

Kampania edukacyjno-informacyjna

 

Przygotowanie materiałów edukacyjnych i materiałów wspierających proces aktywizacji społecznej w zakresie realizacji POP: opracowanie projektu broszury informacyjnej, stanowiącej materiał dla mieszkańców uczestniczących w gminnych szkoleniach, spotkaniach edukacyjnych; opracowanie konspektu szkoleniowego, wskazujący cel szkolenia, charakterystykę grupy docelowej, formę przeprowadzenia oraz przebieg szkolenia i wykorzystania prezentacji, jako narzędzia edukacyjnego.
Przeprowadzenie edukacji ekologicznej w zakresie problematyki jakości powietrza – od października 2021 r. do lipca 2022 r.

W ramach realizacji swojej roli, każdy Gminny Koordynator POP przeprowadzi minimum 10 spotkań
o charakterze szkoleniowo-edukacyjnym i aktywizacyjnym z mieszkańcami swojej gminy. Spotkania te będą związane z podniesieniem świadomości mieszkańców w zakresie ich wpływu na jakość powietrza, znaczenia jakości powietrza dla jakości życia, dostępnych rozwiązań wspierających działania naprawcze
(np. programów dofinansowań do wymiany źródeł ogrzewania na bardziej ekologiczne lub na działania termomodernizacyjne).

Łącznie planowane jest min. 400 spotkań (szkoleń, spotkań edukacyjnych i aktywizacyjnych).

 

Planowanie i realizacja rozpowszechniania wiedzy i wyników projektu

 

• opracowanie i wykonanie strony internetowej projektu – do końca marca 2021 r.;
• zaprojektowanie i wykonanie tablic informacyjnych o projekcie – do lipca 2021 r.;
• opracowanie i realizacja filmów promujących projekt i jego wyniki – do czerwca 2022 r.;
• opracowanie raportu dla laika – do września 2022 r.;
• realizacja promocji projektu i działań w mediach lokalnych (w miejscowościach współbeneficjentów gminnych) w lokalnym radiu, w reklamach telewizyjnych (w tym poprzez transmisje spotowe) – od października 2021 do lipca 2022 r.

W ramach działania zostanie zorganizowanych szereg spotkań, w tym m.in.:

• jednodniowe spotkania koordynacyjne w Opolu w siedzibie UMWO, których będzie 12 w całym okresie trwania projektu;
• Jednodniowa konferencja w Opolu – otwierająca projekt, na której zostanie publicznie ogłoszony projekt wraz z jego założeniami i celami – kwiecień 2021 r.;
• jednodniowa konferencja – podsumowująca projekt, na której zostaną podsumowane zrealizowane cele projektu – 3 kwartał 2022 r.;
• jednodniowe forum w Opolu – rozpowszechniające wyniki projektu, będzie to konferencja otwarta, na którą będzie mógł zarejestrować się każdy obywatel, wysłuchać przygotowanych prelekcji jak i wymienić poglądy na dany temat – 3 kwartał 2022 r.

 

Tworzenie sieci z innymi projektami LIFE i innymi projektami w zakresie zarządzania jakością powietrza

 

Jednym z istotniejszych zadań w projekcie będzie tworzenie sieci z innymi projektami LIFE i innymi projektami w zakresie zarządzania jakością powietrza.

W tym celu planowane są aktywne działania w zakresie organizacji konferencji, jak i uczestniczenia w innych konferencjach na ten temat:

• dwudniowa konferencja z partnerami czeskimi w Ostrawie –2022 r.;
• dwudniowa konferencja z partnerami czeskimi w Ołomuńcu – 2022 r.;
• konferencja w Unii Europejskiej prezentująca wyniki projektu – 3 kwartał 2022 r.;
• dwudniowa konferencja w Opolu podsumowująca projekt  – 3 kwartał 2022 r.

 

Badanie świadomości społecznej problemu niskiej emisji

 

W ramach projektu w celu zbadania świadomości społecznej problemu niskiej emisji na bazie przygotowanej ankiety dwukrotnie zostaną przeprowadzone badania świadomości społecznej:

• do 31 maja 2021 r.;
• do 31 sierpnia 2022 r.

Każdorazowo badanie zostanie wykonane na próbie 1000 mieszkańców. Obszar objęty badaniem – wszystkie gminy województwa opolskiego.

Badanie świadomości rozpoczęło się 21 kwietnia 2021 r.

 

Przygotowanie systemu informatycznego

 

W trakcie projektu LIFE zostaną stworzone rozwiązania informatyczne – system wspomagający zarządzanie i monitorowanie jakości powietrza.

1. Przygotowanie projektu systemu informatycznego – do grudnia 2021 r.
2. Przygotowanie bazy danych z inwentaryzacją źródeł niskiej emisji oraz bazy danych dla istotnych źródeł emisji zlokalizowanych na terenie województwa opolskiego, dla których wydano pozwolenia zintegrowane.
3. Budowa systemu informatycznego:

• wspierającego proces planowania i zarządzania działaniami naprawczymi;
• ułatwiającego elektroniczne przygotowanie niezbędnych dokumentów np. związanych z procesem wymiany źródeł ciepła, wspieraniem procesu rozliczania dotacji, kontroli poprawności i raportowania;
• wspierającego sprawozdawczość z realizacji programu ochrony powietrza dla podmiotów realizujących działania naprawcze;
• wspierającego sprawozdawczość z realizacji programu ochrony powietrza dla Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz dla GIOŚ.

 

Wojewódzki system informowania o stanie jakości powietrza

 

Przygotowanie silnie rozproszonego regionalnego systemu monitorowania jakości powietrza w czasie zbliżonym do rzeczywistego – do lipca 2021 r. przygotowanie projektu, do czerwca 2022 r. działający system.
Zwiększenie dostępu do informacji o stanie jakości powietrza zostanie zrealizowane poprzez uruchomienie silnie rozproszonej regionalnej sieci monitoringu i modelowania jakości powietrza w czasie zbliżonym do rzeczywistego w formie e-usługi – zbierania i udostępniania danych o stężeniach PM10 i PM2.5 w sposób spójny. Ponadto zmierzone zostaną parametry meteorologiczne wpływające na zmiany fizykochemiczne i dyspersję zanieczyszczeń, tj. temperatura, ciśnienie i wilgotność.

Zwiększenie dostępu do informacji o stanie jakości powietrza zostanie zrealizowane poprzez:

• uruchomienie silnie rozproszonej regionalnej sieci monitoringu i modelowania jakości powietrza w czasie zbliżonym do rzeczywistego w formie e-usługi;
• zakup 71 czujników (po jednym w każdej gminie województwa opolskiego);
• modelowanie dyspersji zanieczyszczeń;
• uwzględnienie krajów czeskich (11 węzłów sieci).